آشنایی با رادیولوژی دندان

از دستگاه رادیولوژی دندان برای رادیولوژی داخلی دهان و دندان استفاده می شود. اساس آن را تیوب خود یکسو کننده تشکیل می دهد. تیوب به نحوی نصب می شود که بیشترین قابلیت مانور را داشته باشد. اندازه نقطه کانونی تیوب کوچک است. تایم دستگاه به طریق ساعتی یا الکترونیکی کار می کند .

یونیت های رادیوگرافی  دندان

یونیت های رادیوگرافی دندان برای تصویر برداری از دندان ها، آناتومی یک دندان منفرد (یعنی تاج، گردن و ریشه) و مشکلات دندانی (مثل پوسیدگی) در بیماران بالغ و اطفال و نیز جهت برنامه ریزی و ارزیابی مربوط به ارتودنسی به کار می روند. سه نوع تصویر برداری قابل انجام است: رادیوگرافی داخل دهانی، پانورامیک و سفالومتریک. در رادیوگرافی داخل دهانی جهت تصویربرداری بابت وینگر، پری اپیکال و اکلوزال، فیلم داخل دهان بیمار قرار می گیرد و تصاویر رادیوگرافی بایت وینگر، تاج و یک سوم فوقانی ریشه دندان های فوقانی و تحتانی را نشان می دهد. در رادیوگرافی پری اپیکال، کل ساختار دندان شامل ریشه بر روی یک فیلم و آرواره های ماندیبولار و ماگزیلاری بر روی فیلم های جداگانه ای تصویر می شود. تصاویر رادیوگرافی الکوزال، سطح دندان های آلیمای کوچک و بزرگ را نشان می دهد. در رادیوگرافی پانورامیک، تصاویر ناحیه ماگزیلوفاسیال با استفاده از یک پرتوگردان و یک کاست فیلم خارجی به دست می آید. سپس قوس دندانی در یک تصویر منفرد، به صورت یک شکل بیضوی نمایش داده می شود. یونیت های پانورامیک، برای تهیه تصاویر رادیوگرافی محلی از ساختار دندانی به کار می رود.

سیستم های دیجیتال رادیوگرافی دندان

سیستم های دیجیتال رادیوگرافی که سیستم های دیجیتال تصویربرداری دندان هم خوانده می شوند، برای تهیه تصاویر کامپیوتری جهت رادیوگرافی داخل دهانی به عنوان جایگزینی برای فیلم های اشعه X دندان پزشکی معمولی به کار می روند. تصویر برداری دیجیتالی مستقیم و پردازش تصویر امکان نمایش تصاویر متعدد، کاهش دفعات اکسپوز و حذف زمان لازم جهت ظهور و ثبوت فیلم را فراهم می کند. تصویر برداری دیجیتال می تواند برای اعمال اندودنتیک برنامه ریزی و ارزیابی انجام ایمپلنت و دیگر اعمال روی دندان که نیاز به تصاویر متعدد دارند، به کار رود.

سیستم های دیجیتال تصویر برداری از دندان

سیستم های دیجیتال که امکان مشاهده فوری تصاویر را بدون به کار بردن فیلم فراهم می کنند از یک سنسور داخل دهانی یا صفحه تصویر برداری، یک سیستم اشعه X، سخت افزار و نرم افزار کامپیوتری جهت پردازش تصویر و یک چاپگر تهیه کننده نسخه چاپی، تشکیل شده است. در سیستمهایی که از یک سنسور داخل دهانی استفاده می کنند(CCD Charged) ،(coupled device)در هنگام تصویربرداری سنسور در داخل دهان بیمار قرار می گیرد و به صورت الکترونیک به سیستم کامپیوتر متصل می شود .

این سنسور اشعه X را شناسایی کرده آن را مستقیماً به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کند. سپس داده های تصویری دیجیتال جهت پردازش به سیستم کامپیوتری فرستاده می شوند. در دیگر نمونه ها، سنسور در برگیرنده یک صفحه تشدیدگر (earth rate) است که توسط فیبرنوری به یک آرایه CCD کوپل شده است. این آرایه سیگنال آنالوگی را به واحد پردازش نمایشگر می فرستد. جایی که این سیگنال پیکسل به پیکسل به یک تصویر تبدیل می شود سنسور داخل دهانی درون مواد مقاومی قرار داده شده است تا لوازم الکتریکی CCD در مقابل رطوبت محافظت  شوند. جهت کنترل بهداشت و جلوگیری از عفونت در هنگام انجام بررسی ها، پوشش های پلی اتیلن یک بار مصرف تعبیه شده اند. نوع دیگری از سیستم دیجیتال تصویر برداری دندان، به جای سنسور داخل دهانی، از صفحات تصویر برداری استفاده می کند. صفحات تصویر برداری نازک و بدون سیم ف همانند فیلم های داخل دهانی معمولی، در دهان بیمار ثابت می شوند و همان منطقه تشخیصی فیلم های داخل دهانی معمولی، در دهان بیمار ثابت می شوند و همان منطقه تشخیصی فیلم ها را تحت پوشش قرار می دهند .

پس از اینکه اکسپوز انجام گرفت، صفحه تصویر برداری در یک اسکنر لیزری قرار می گیرد که تصویر را جهت اعمل تغییرات بر صفحه کامپیوتری، دیجیتال می کنند. صفحات تصویر برداری به طور مکرر قابل استفاده هستند و گیره های پلاستیکی یک بار مصرفی که در هنگام رادیوگرافی صفحات را می پوشانند جهت جلوگیری از انتقال آلودگی میان بیماران به کاربرده می شوند. سیستم تصویربرداری دیجیتال می تواند همراه با یونیت رادیوگرافی  داخل دهانی معمولی به کار رود .

یک کامپیوتر شخصی سازگار با نرم افزار مناسب، جهت اعمال تغییرات بر روی تصاویر به کار می رود. جلوه های پردازش تصویر شامل زوم، گرداندن تصویر، واضح سازی لبه ها، رنگ با کیفیت بالا، نماسازی چند تصویری، تطابقات روشنایی و کنتراست و اندازه گیری فواصل و زوایا است. همچنین بعضی سیتم ها امکان مدیریت مجموعه داده ها را فراهم می کنند. تصاویر، قابل ذخیره سازی و بازیافت در قالب فایل استاندارد بوده و یک نسخه چاپی از آن می تواند به وسیله یک چاپگر ویدیویی تهیه شود.

رادیوگرافی تک دندان / پری اپیکال (Dental / Radiography  Periapical)

نوعی از دستگاه های رادیوگرافی که قادر است تصاویر دقیقی از یک یا چند دندان محدود تهیه کند به گونه ای که وضعیت کامل دندان و بافت های اطراف آن را نشان دهد. علت نامگذاری آن به عنوان پری اپیکال این است که وجود ضایعه در اطراف آپکس یا نوک ریشه را به خوبی نشان می دهد ولی از این تکنیک در بررسی لبه های Crest استخوانی اطراف دندان و همچنین پوسیدگی های بین دندانی نیز استفاده می شود. البته در مورد اخیر (بررسی پوسیدگی) روش کار بایت وینگ Bite Wing است. علاوه بر آن با کاربرد فیلم های بزرگتر می توان تصاویر اکلوزال هر یک از فیکن را نیز تهیه نمود. از نظر محل استقرار، دستگاه های پری اپیکال می تواند سقفی، دیواری، زمینی و یا قابل جا به جایی (پایه های چرخدار) باشند و از نظر تکنولوژی می توانند تصاویر رادیوگرافیک معمولی (روی فیلم) یا دیجیتال تهیه کنند.